مقاله مدیر عامل بانک توسعه تعاون در همایش بانکداری اسلامی ارائه گردید

محمد شیخ حسینی مدیر عامل بانک توسعه تعاون طی ارائه مقاله فوق در سالن همایش های جدید بانک مرکزی اظهار داشت: سود دهی در بانک ها بسیار اهمیت دارد و مدل سود و زیان در بانکداری اسلامی در واقع مشارکت‌ در سود و زیان یا PLS است.
وی افزود: این مدل، تعادلی میان حقوق و وظایف بانک و مشتری ایجاد می کند و با تاکید بر اصول اخلاقی و عدالت در تقسیم سود و زیان به حفظ ارزش های شرعی و اخلاقی در بانک ، تقویت اعتماد عمومی و به بهبود ارتباط بانک ها و مشتریان کمک می کند.
شیخ حسینی خاطر نشان کرد: وجوه نقد مهمترین دارایی اقتصادی بانک است و اهمیت جریان نقد در بانکداری اسلامی از بانکداری متعارف بیشتر است، زیرا جریان نقد در بانکداری اسلامی نه تنها منبع اصلی تامین مالی و حمایت از کسب و کار های حلال و تحقق اهداف اقتصادی است بلکه به عنوان وسیله ای برای کنترل تورم و رشد افسار گسیخته نقدینگی ، رشد اقتصادی ، جلوگیری از بحران های مالی ، پایداری اقتصادی و توزیع عادلانه منافع بین بانک و مشتریان استفاده می شود.
مدیر عامل بانک توسعه تعاون یادآور شد: بحران مالی ۲۰۰۸ به علت بحران نقدینگی و خشک شدن گردش جریان نقد در بانک های بزرگ غرب اتفاق افتاد و بانک های اسلامی به دلیل ویژگی هایی که اشاره شد در برابر این بحران مقاوم بودند.
وی توضیح داد: البته بانک های اسلامی هم مانند بانک های متعارف با ریسک نقدینگی مواجه هستند و اسلامی بودن آنها سبب نمی‌شود که در عمل با این مخاطره مواجه نشوند، اتفاقا به علت اینکه بانک های اسلامی مانند بانک های متعارف مجاز نیستند از ابزارهای اوراق مبتنی بر بهره تامین منابع نمایند ، از این رو بانک های اسلامی باید نقدینگی بیشتری برای پوشش تقاضای مشتریان نگه دارند.
.شیخ حسینی گفت: ناترازی در بانک ها از عدم تعادل بین دارایی ها و بدهی ها ناشی می‌شود و اگر ریسک نقدینگی به درستی مدیریت نشود، منجر به بحران نقدینگی و در نهایت افزایش هزینه های تامین منابع و ایجاد شکاف بین درآمدها و هزینه ها و سپس ایجاد زیان انباشته در بانک ها خواهد شد.
این صاحب نظر بانکی گفت: مهمترین تفاوت ترازنامه بانک‌ها اعم از متعارف و اسلامی این است که در سمت چپ ترازنامه بانک های عمدتا سپرده‌هاوجوددارد که ماهیت کوتاه مدت داشته و عندالمطالبه هستند و در سمت راست عمدتا تسهیلات وجود دارد که ماهیت بلند مدت دارد و دارایی است که عملا در دست مشتریان بانک قرار دارد و باعث عدم تطبیق سررسید دارایی ها و بدهی ها شده است، لذا این ویژگی بانک ها را با ریسکهای مختلفی از جمله ریسک اعتباری، ریسک نقدینگی و ریسک بازار مواجه می سازد.
مدیر عامل بانک توسعه تعاون گفت: پیش‌بینی سود و زیان در بانکداری اسلامی می‌تواند با استفاده از مدل‌های سری زمانی انجام شود. در حال حاضر برای تحلیل مالی اغلب از شاخص ها و نسبت های مالی استفاده می شود که مبتنی بر رویدادها و داده هایی است که قبلا اتفاق افتاده اما مدل سری زمانی الگوها و روندهای زمانی فعلی را شناسایی و برای آینده مدل پیش‌بینی می کند، علاوه بر آن می‌توان عوامل موثر بر ایجاد تغییرات و نوسانات در نمودار رشد شاخص های را شناسایی و قبل از وقوع آنها را کنترل و مدیریت نمود .
وی توضیح داد: چهار عامل اصلی ، درآمدها مشاع و غیر مشاع و هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی تعیین ‌کننده سود و زیان در بانکداری اسلامی هستند
شیخ حسینی تصریح نمود: این مقاله روشی به منظور پیش بینی سود و زیان در یک بانک با رویکرد اسلامی و با استفاده از سری های زمانی به کمک اقلام کلان درآمدهای مشاع، غیر مشاع، هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی طی دوره یکسال مالی را ترسیم و دوره بعدی را پیش بینی نمود. مدل استفاده شده در این پژوهش sarima است که مدلی قابل اطمینان و قابل اتکا می باشد.
شیخ حسینی خاطر نشان کرد: نتایج حاصل از پژوهش های علمی نشان می دهد که افزایش در آمدهای غیر مشاع و تعادل آن با درآمدهای مشاع باعث افزایش سوددهی بانک ها می شود.
این مقام بانکی گفت: بانکداری اسلامی، با توجه به مبانی اصولی و شرعی خود، نگرشی متفاوت نسبت به مدیریت سود در مقایسه با بانکداری سنتی دارد. در بانکداری اسلامی، مدیریت سود به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود، سود متعارف که به عنوان پاداش ناشی از ریسک و سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. این نوع سود از نظر شرعی مجاز است و بانک‌ها می‌توانند از آن برای جبران هزینه‌ها، سود سپرده‌دهندگان و سایر موارد معقول دیگر استفاده کنند. سود عادلانه نیز نوع سود مبتنی برارزش‌افزوده و نوع خدمات ارائه شده توسط بانک به مشتریان است.
شیخ حسینی ادامه داد: مدیریت سود در بانکداری اسلامی به منظور تطابق با اصول شرعی، مسئولیت‌ها و تعهدات اجتماعی برای بانک متفاوت است. برخی اصول کلیدی مدیریت سود در بانکداری اسلامی شامل انصاف و عدالت، عدم ایجاد ربا و رعایت اصول اخلاقی هستند و بانکداری اسلامی با تاکید بر اصول شرعی، اهمیت زیادی به مدیریت سود می‌دهد تا با حفظ ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی، سودآوری پایداری را انجام دهد و به رشد و پیشرفت اقتصادی جامعه کمک کند.
شیخ حسینی توضیح داد: برای مقابله با ناترازی بانکی، بانک‌ها می بایست در مسیر پیش بینی سود و زیان و خارج شدن از مسیر زیاندهی و قرارگرفتن در مسیرسوددهی ، از طریق پیش بینی مدون و هماهنگ اقلام کلان ترازنامه ای برنامه ریزی‌های لازم را صورت دهند.
وی گفت: این مدل ارزیابی و برنامه ریزی می‌تواند به حفظ ارزش پول و جلوگیری از ناترازی بانکی کمک کند. همچنین می توانند از نرخ سود متغیر استفاده می‌کنند، به این معنا که نرخ سود به محدوده‌ای از شاخص‌ها از جمله نرخ تورم مرتبط می‌شود، بانک‌ها می‌توانند مشتریان خود را در مورد نرخ سود، نرخ تورم و تأثیر آنها بر ارزش پول آگاه کنند. این اطلاع‌رسانی می‌تواند به افزایش شفافیت و مطالعه مشتریان درباره وضعیت مالی کمک کند.
وی گفت: بانک مرکزی می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های پولی مناسب به کنترل نرخ تورم و ناترازی بانکی کمک کند. بانک‌ها نیز می‌توانند با مدیریت بهتر ریسک و ساختار متنوعی از محصولات مالی، از جمله سپرده‌ها و وام‌ها، به تعادل بیشتری بین نرخ تورم و نرخ سود دست پیدا کنند.
گفتنی است در افتتاحیه همایش احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی، محمد رضا فرزین رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، آیت الله مصباحی مقدم رییس شورای فقهی بانک مرکزی و فرشاد حیدری رییس موسسه عالی آموزش بانکداری ایراد سخنرانی نمودند. همچنین مقالات علمی و تخصصی نیز از سوی مدیران ارشد نظام بانکی و اساتید و خبرگان پولی ومالی ارائه گردید.