تخصیص بیش از ۹۷ درصد از تسهیلات ارائه شده بانک توسعه صادرات به بخش تولید

بانک توسعه صادرات ایران، به عنوان اگزیم بانک ایران با ارایه خدمات و تسهیلات ویژه به صادرکنندگان، نقش موثری را در توسعه صادرات غیرنفتی کشور به عهده دارد. این بانک در سال ۱۴۰۲ در شاخص های سودآوری، کاهش مطالبات و زیان انباشته جزو برترین های سیستم بانکی بوده است. به منظور آگاهی بیشتر از فعالیت ها، عملکرد و ماموریت های بانک توسعه صادرات ایران، گفتگویی را با یوسف نجدی عضو هیات عامل و معاون شعب و بانکداری شرکتی بانک توسعه صادرات ایران انجام داده ایم که در ادامه، مشروح آنرا در زیر می‌خوانید؛

از عملکرد بانک توسعه صادرات در شش ماهه‌ی اول سال۱۴۰۳ بگویید؟

نجدی:در شش ماهه اول سال ۱۴۰۳، بانک توسعه صادرات عملکرد قابل توجهی داشته است. در ادامه سیاست های سال گذشته، این بانک طرحی به نام “الماسان” را معرفی کرد که شامل حدود ۸ خدمت بانکی متنوع است. دراین طرح به گونه‌ای برنامه ریزی شده تا مشتریان، چه حقیقی و چه حقوقی، بتوانند با مراجعه به بانک، مجموعه‌ای از خدمات بانکی را دریافت کنند.

این اقدام باعث شد تا سیاست‌های اعتباری و مدیریتی بانک نیز بر همین اساس بازتعریف شود و از ابتدای امسال به شعب بانک ابلاغ گردد. نتیجه این تغییرات، رشد ۴۲ درصدی در منابع ریالی بانک و افزایش ۵۰ درصدی در ارائه تسهیلات ریالی نسبت به پایان سال ۱۴۰۲ بوده است.

ما آگاهیم که خدمات شما به ویژه در بخش تسهیلات، عمدتاً به صادرکنندگان، واردکنندگان و تولیدکنندگان ارائه می‌شود. دستاورد بزرگی که شما در شرایط تحریم به آن دست یافته‌اید، حمایت از بخش‌های صادراتی، وارداتی و تولیدی کشور است. این حمایت‌ها نه تنها منجر به افزایش منابع بانک توسعه صادرات شده، بلکه سودآوری چشم‌گیری نیز به همراه داشته است. سوال اینجاست که در شرایط تحریم‌های بین‌المللی، مدیریت بانک چگونه توانسته به این موفقیت دست یابد؟

نجدی: بسیار مسرت بخش است که بگویم ما در این دوران (دوران تحریم) خدمات بیشتری به مراجعه‌کنندگان خود ارائه داده‌ایم. در گذشته، تسهیلات ما عمدتاً به صادرکنندگان اختصاص داشت. اما اکنون، علاوه بر صادرکنندگان، به واردکنندگان و تولیدکنندگان نیز نگاه حمایتی داریم. این تغییر رویکرد باعث افزایش چشمگیر منابع و سوددهی بانک شده است. مشتریانی که قصد دریافت تسهیلات دارند، منابع خود را نزد بانک قرار داده‌اند، که این امر منجر به افزایش منابع ما شده است. در نتیجه، هم در جذب منابع و هم در ارائه تسهیلات، با رشد قابل توجهی مواجه شده‌ایم.

به نظر شما، آیا افزایش منابع و سود بانک توسعه صادرات بیشتر به دلیل مراجعه صادرکنندگان بوده است، یا حضور واردکنندگان و تولیدکنندگان نقش بیشتری داشته است؟

نجدی: ما این موضوع را تفکیک نکرده‌ایم، زیرا اغلب مشتریان بانک هم در زمینه صادرات و هم واردات فعالیت می‌کنند. برخی از آنها مواد اولیه را وارد کرده و پس از تولید، محصولات خود را مجدداً صادر می‌کنند. برخی دیگر مواد اولیه را از شرکت‌های داخلی تهیه کرده و سپس به صادرات می‌پردازند. بنابراین، تفکیکی در این مورد صورت نگرفته است. با این حال، صادرات کشور عمدتاً غیرنفتی، پتروشیمی و فولاد است. ترکیب مشتریان ما نیز شامل صادرکنندگان محصولات فولادی، پتروشیمی، نساجی،مواد غذایی و سایر محصولات غیرنفتی می‌شود.

با توجه به سابقه درخشان بانک توسعه صادرات در ارائه تسهیلات، این بانک در حال حاضر چه جایگاهی نسبت به سایر بانک‌ها از نظر خدمات‌رسانی دارد؟

نجدی: مقایسه دقیق بین بانک‌ها دشوار است، زیرا بانک‌های مختلف در کشور در زمینه‌های متفاوتی فعالیت می‌کنند. برخی بانک‌ها دولتی و برخی خصوصی برخی تخصصی و بعضی هم تجاری هستند و هر کدام در حوزه‌های تخصصی و یا توسعه‌ای خود خدمات ارائه می‌دهند. بنابراین، نمی‌توان به طور قطعی گفت که بانک ما یا هر بانک دیگری رتبه اول در سیستم بانکی را دارد.

با این حال، بانک توسعه صادرات در “نسبت کفایت سرمایه” در سیستم بانکی کشور رتبه اول را به خود اختصاص داده است. همچنین، این بانک در سودآوری نیز در میان بانک‌های ایرانی رتبه اول در کسب سود خالص را دارد. در سال گذشته، بانک توسعه صادرات در زمینه سودآوری، کاهش مطالبات و کاهش زیان انباشته جزو برترین‌های سیستم بانکی کشور بوده است.

کسب رتبه اول در کفایت سرمایه نشان‌دهنده بی‌نظیر بودن این بانک است. هیچ بانک دیگری در ایران با این میزان از کفایت سرمایه فعالیت نمی‌کند و بانک‌های بعدی با فاصله زیادی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

لطفاً درباره برنامه‌های آینده بانک توسعه صادرات توضیح دهید. چه نقشه راهی تا پایان سال در نظر گرفته‌اید؟

نجدی: در حال حاضر دو هدف اصلی را دنبال می‌کنیم: اول، افزایش نفوذ در بازار و دوم، افزایش سهم بازار. بانک توسعه صادرات قصد دارد سهم خود از منابع، تسهیلات، اعتبارات اسنادی و ضمانتنامه ها و سایر خدمات بانکی را افزایش دهد.

ما قصد داریم مشتریان بیشتری را جذب کنیم. بر اساس سیاست‌های اعتباری و راهبردهای بانک توسعه صادرات که توسط هیئت مدیره تدوین، تصویب و ابلاغ شده‌اند، در برنامه‌های بازاریابی و مذاکرات خود با مشتریان، به ارائه خدمات در بخش‌های مختلف توجه ویژه‌ای داریم.

به شعب بانک توسعه صادرات اعلام شده است که اقدامات اساسی را انجام دهند. با توجه به اینکه این بانک در هر استان یک شعبه دارد (به جز استان‌هایی مانند تهران، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و اصفهان که بیشتر از یک شعبه دارند)، این شعب نقش سرپرستی را ایفا می‌کنند. به عبارتی، تمامی خدمات بانکی در یک شعبه بانک توسعه صادرات ارائه می‌شود. بنابراین، مردم از هر صنفی می‌توانند به شعب بانک توسعه صادرات مراجعه کنند. شعار ما “یک شعبه، یک بانک” است و بر اساس سیاست‌ها و ابلاغیه‌ها، شعب ما این روند را دنبال می‌کنند و تمامی خدمات بانکی توسط یک شعبه ارائه می‌شود.

البته بانک توسعه صادرات ایران علی رغم اینکه بانکداری خرد انجام نمی دهد ولی در زمینه‌هایی که تکلیف می شود نیز فعالیت دارد. بر اساس قانون و مصوبات دولت و سهمیه‌های ابلاغی بانک مرکزی، تسهیلات خرد مانند وام ازدواج، فرزندآوری و اشتغال نیز به ما اختصاص یافته است. در گذشته، این موارد در اهداف ما نبود و سهمیه‌ای به ما تعلق نمی‌گرفت. اما در سه چهار سال گذشته، سیاست‌ها تغییر کرده و سهمیه‌ای به ما اختصاص یافته است. امسال نیز تمامی سهمیه‌های تخصیصی خود را در بخش ازدواج و فرزندآوری پرداخت کرده‌ایم و به تمامی تعهدات خود عمل کرده‌ایم.

از طرفی باید اشاره کنم که شعب بانک‌های ما در مراکز استان‌ها قرار دارند. به دلیل تخصصی بودن شعب ما، مردم ممکن است بیشتر به سمت بانک‌های عمومی‌تر گرایش داشته باشند. به عنوان مثال، در استان پهناوری مانند فارس، مردم از لار باید چند ساعت طی کنند تا به شعبه بانک ما برسند.( انشالله با راه اندازی پیشخوان مجازی بانک این مشکل نیز بزودی مزتفع گردد).

با این حال، ما نقش تخصصی خود را به خوبی ایفا می‌کنیم. درست است که خدمات عمومی هم ارائه می‌دهیم، اما کارهای تخصصی خود را به بهترین نحو انجام می‌دهیم و به همین دلیل، مشتریان و متولیان مربوطه از خدمات ما رضایت دارند.

از برنامه‌های خود و همچنین تسهیلاتی صحبت کردید که به مشتریان بانک توسعه‌ی صادرات ارائه شده است. جهت معرفی بیشتر این خدمات، از سمت و سوی این تسهیلات بگویید.

نجدی: بانک توسعه صادرات بیشتر به بخش خصوصی تسهیلات پرداخت کرده است. سازمان‌های دولتی از این بانک تسهیلات دریافت نمی‌کنند. بیش از ۹۹ درصد از تسهیلات ما به بخش خصوصی اختصاص یافته است. نرخ سود تسهیلات نیز بر اساس نرخ مصوب، (یعنی ۲۳ درصد) تعیین شده و بیشتر از این میزان، سودی دریافت نمی‌شود.

ایلنا: ضمن پرداخت تسهیلات، بانک توسعه صادرات تا چه اندازه توانسته است در چرخه تولید کشور نقش مؤثری ایفا کند؟ به عبارتی، تسهیلاتی که به آن اشاره کردید، چه میزان در رشد تولید اثرگذار بوده‌اند؟

نجدی: می‌توان گفت که حداقل بیش از ۹۷ درصد از تسهیلات ارائه شده توسط بانک توسعه صادرات به بخش تولید اختصاص یافته است. این نشان‌دهنده نقش مؤثر در چرخه تولید کشور و معیشت مردم است. بخش بازرگانی سهم بسیار کمی از تسهیلات بانک توسعه صادرات دارد. ما بیشتر به فکر حمایت از بخش تولیدی کشور هستیم و بدون شک در این مسیر موفق بوده‌ایم.

ما در سال ۱۴۰۲ رشد قابل توجهی داشته‌ایم. تفاهم‌نامه‌هایی با معاونت علمی ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری و صندوق توسعه ملی نهایی کرده‌ایم. از محل این تفاهم‌نامه‌ها، تسهیلاتی به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌کنیم. حتی در صندوق نوآوری و شکوفایی نماینده‌ای مستقر کرده‌ایم تا افراد حقیقی و حقوقی که دانش‌بنیان هستند و از طریق سیستم غزال صندوق نوآوری و شکوفایی ثبت‌نام می‌کنند را جذب کنیم. پس از بررسی، سهم مشخص شده در آن صندوق را به آنها تسهیلات پرداخت می‌کنیم. از این طریق، شرکت‌های دانش‌بنیان را تأمین مالی کرده و حمایت‌های لازم را از آنها به عمل می‌آوریم.

اکنون برای تولیدکنندگان و دانش‌بنیانی‌هایی که این گفت‌وگو را مطالعه می‌کنند چه سخنی دارید؟ چگونه می‌توانید از آنها حمایت کنید؟

نجدی: سال گذشته رشد حدود ۶۳ درصدی در تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان داشته ایم که نشان‌دهنده برنامه‌ای جامع برای حمایت از آن‌هاست. ما اکنون سهامدار مجموعه‌ای به نام صندوق پژوهش و فن آوری غیر دولتی توسعه صادرات شریف هستیم که دانشگاه صنعتی شریف نیز یکی از سهامداران آن است. علاوه بر این سهامداری‌ها، بانک توسعه صادرات با راه‌اندازی این صندوق‌، ضمانت‌نامه‌هایی برای شرکت‌های دانش‌بنیان صادر می‌کند تا بتوانند از بانک‌ها تسهیلات دریافت کنند.

وقتی بانک توسعه صادرات به سمت همکاری با صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری پیش رفت، یک دفتر ویژه در محل این صندوق برای انجام اهداف خود ایجاد کردیم. نماینده ما در این دفتر مشغول بازاریابی است تا شرکت‌های دانش‌بنیانی که به آنجا مراجعه می‌کنند را جذب کرده و حمایت‌های لازم را از آن‌ها به عمل آوریم.

آیا سپرده و وثیقه‌ی مشخصی برای دریافت این تسهیلات مد نظر دارید؟ دانش‌بنیان‌ها ضمن چه شرایطی می‌توانند از حمایت‌های شما بهره‌مند شوند؟

نجدی: هیچ‌گاه نمی‌توان وثیقه را به عنوان ضامن دریافت تسهیلات به طور قطعی تعیین کرد.. بنابراین، نمی‌توانیم به صورت مطلق درباره وثیقه و ضمانت صحبت کنیم.

هر فرد یا شرکتی که قصد دریافت تسهیلات از سیستم بانکی را دارد، باید ممیزی‌هایی را پشت سر بگذارد. در این فرآیند، سوابق قبلی، صورت‌های مالی فرد یا شرکت بررسی می‌شود و توانمندی ایشان مورد ارزیابی قرار می گیرد و همچنین سودآوری و فروش انجام شده را ارزیابی می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که توانایی بازپرداخت تسهیلات را دارند یا خیر. به همین دلیل، “اعتبارسنجی ویژه” انجام می‌شود. در این اعتبارسنجی‌ها، فرد یا شرکتِ درخواست‌کننده تسهیلات رتبه‌بندی می‌شود و بر اساس رتبه کسب شده، میزان وثایق و همچنین میزان تسهیلات قابل دریافت مشخص می‌گردد.